Zafere Kaçmak (düş hekimi yalçın ergir)

fonda çalan: "the great escape" film müziği

ZAFERE KAÇMAK

(ölüm maçı)

Siz "Zafere Kaçış" (Escape to Victory) diye bir film izlediniz mi?

2. Dünya Savaşı sırasında; esir kampındaki tutsaklar ile Alman Yıldız Takımı arasında yapılan futbol maçında, esirlerin yenilmeleri emredilmiştir.

Tabii ki tek taraflı faullerin, hakaretlerin, alayların bininin bir para olduğu (Pele'nin de, Sylvester Stallone'nin de oynadığı) maçta, esirler yenilmektedir.

(escape to victory filminden)

Ancak artık öyle bir noktaya gelinir ki, kimse tutamaz tutsak oyuncuları, canlarını dişlerine takıp kendileri gibi oynamaya başlarlar ve yenerler rakiplerini. Alman seyirciler bile coşkuyla inerler sahaya

ve zafere kaçarlar o curcunada.

Hala pek çok halı saha futbol maçımızda feci yenik durumdayken bile takım arkadaşlarımı:

- Hadii; Zafere Kaçıış; hadiii, Zafere Kaçııış..." diyerek gaza getirmeye çalışırım.

** ** **

Ama asıl beni mahveden, bu "mutlu son"lu film değildir. Bu filmin orijinali olan ve Türkiye'de "Cehennemde İki Devre" olarak gösterilen Zoltan Fabri'nin 1961 yapımı:

"Two Half Times in Hell" (Két félidö a pokolban) filmidir:

Bu filmdeki maç, 1944'de Macaristan'daki bir esir kampında geçmektedir. Ne yazık ki maçın sonunda, tutsaklar Almanları yenerler; ama bu ölümüne bitişte hemen oracıkta kurşuna dizilirler.

Bu filmi yıllar önce TRT televizyonunda izleyip, hüngür hüngür ağlayarak yatağıma gittiğimi anımsıyorum.

"Zafer Kaçış" da - "Cehennemde İki Devre" de, sonuçta birer filmdir;

ama bu filmlerin esinlendiği öyle bir gerçek, oynanmış öyle bir "ölüm maçı" vardır ki:

o da 9 Ağustos 1942'de Alman işgali altındaki Kiev'de,

Start (Dinamo Kiev) ile Alman Flakelf (Flahelf) takımları arasında oynanan maçtan başkası değildir.

** ** **

19 Eylül 1941'de Ukrayna'yı işgal eden Naziller Kiev'e girer. Dinamo Kiev futbol takımı dağılmıştır. Futbolcuların bir kısmı Kiev'de ekmek fırınında çalıştırılmaktadır. Derken Alman kökenli, futbol hastası fırıncı Iosif Kordik, bir fırın futbol takımı oluşturmak ister. 1942 ilkbaharında eski Dinamo Kiev'li 8 ve eski Dinamo Lokomotiv'li 3 futbolcuyla yedeksiz "Start" (CTAPT) takımı kurulur. Yine bir futbol hastası olan Alman Vali, General Eberhardt'ın da izniyle, kendi ordu takımlarıyla da maç yapmaları karşılığında Zenit Stadyumu'nda antrenmanlar başlar.

7 Haziran 1942'de maçlar başlar. Start, 6 Ağustos 1942'ye kadar, garnizon takımlarıyla yaptığı tüm maçları kazanır.

Derken, önce 6 Ağustos 1942'de, karşılarına Almanların o zamanlar yenilmez armadası "Flakelf" takımı çıkartılır.

Flakelf'i de 5-1 yenince, kendilerine 3 gün süre verilir. Flakelf ile bir daha maç yapacaklar ve işgal güçlerinin morali açısından, rövanş maçını kazanmayacak, hatta hiç asılmayacaklardır.

9 Ağustos 1942'deki Ölüm Maçı'nın hakemi bir SS subayıdır ve Zenit Stadyumu'na izleyici olarak tek Ukraynalı seyirci alınmaz. Start futbolcuları her zamanki gibi oynamaya kararlıdırlar ve maçtan önce Nazi selamı da vermezler.

Hakem ölümüne yapılan hiçbir Flakelf faulünü görmezken, ilk devre Start'ın 2-1 üstünlüğü ile sonra erer.

Tekme tokat geçen 2. yarıda Start 5-3 öndeyken, savunma oyuncusu Klimenko, kendi sahasından başlayarak, tüm Flakelf'li futbolcuları çalıma dizer ve rakip kaleciyle karşı karşıya kalır.

Ona da bir çalım atar ve topu ağlara bırakacağına, geri dönüp orta yuvarlağa doğru şut çeker. İşte o anda SS hakem 90 dakika dolmadan maçı bitirir. Gazeteler bu maç ile ilgili tek satır yazmayacaktır.

** ** **

Dinamo Kiev (Start) futbolcularının akıbetleri hakkında çeşitli rivayetler vardır. Ne yazık ki birbirinden farklı, hatta bu maç ile ilgisi olmadığı da söylenen rivayetler - tutuklamalar, bazı futbolcunun öldürülmesi, esir kampları ortak sonuçlarında kesişmektedir.

1943 ilkbaharında esir kampında öldürüldükleri, 1974'te açılan bir mahkeme kararıyla tescillenmiş olan Dinamo Kiev'li futbolcuların anıtı, şu anda Kiev'deki Start (Zenit) Stadyumu'nun girişinde,

bir milli gurur anıtı olarak yer almaktadır.