fonda çalan derlemenin duyulabilmesi için

ActiveX denetimlerinin çalışmasına izin vermeniz gerekebilir)

 

 

“nasıl olur da filmi çekilmez böyle bir yolculuğun?”

 

 

Hopa’dan, İskenderun’a kadar tüm kıyı şeridimizdekilerden rica:

 

Sahilde soluk sarı bir banyo ördeği bulursanız,

üzerinde küçücük: “The First Years” yazıyorsa,

 

bilin ki elinizdeki çoook uzak yoldan gelmiş –

masal bir yolculukla Pasifik Okyanusu’ndan yola çıkan,

Bering Boğazı’ndan Arktik Okyanusu’na geçen,

Kuzey Kutbu’ndan da buzdağlarıyla birlikte,

Atlantik Okyanusu’na varmış ördeklerden birisidir

 

ve bilim adına paha biçilmez katkınız için:

http://beachcombersalert.org/RubberDuckies.html adresinden

Oşinograf Prof. Dr. Curtis Ebbesmeyer’e bildirilmelidir.

 

düş hekimi yalçın ergir  -  http://www.ergir.com

 

** ** **

 

 

ÖRDEKLER FİRARDA

 

Bir Okyanus Masalı

 

 

Bir varmış, bir yokmuş; Dünya denen mavi bir gezegen,

o gezegende de büyük, çok büyük bir okyanus varmış.

 

Pasifik isimli bu okyanusta ancak dev dalgalara dayanıklı gemiler bir kıtadan ötekine yolculuk yapabilirmiş.

 

 

Dünya tarihiyle 10 Ocak 1992’de Hong Kong’dan, A.B.D.’nin batı kıyısındaki Tacoma limanına doğru dev bir konteyner gemisi yola çıkmış.

 

Koca gemi, Kuzey Pasifik Okyanusu’nun ortalarındaki Uluslararası Tarih Değiştirme Çizgisi (180. meridyen) yakınlarına geldiğinde, muazzam bir fırtınaya yakalanmış. Gemi, kibrit kutusu gibi dev dalgalarda bir yükselir, bir sulara gömülürken, konteynerleri taşıyan bağlantılardan bazıları kopmuş ve on iki konteyner gemiden Pasifik’in azgın dalgalarına yuvarlanmış.

 

Düşünce kapağı parçalanan bir konteynerden denize, çoğu sarı ördek olan, mavi kaplumbağa, yeşil kurbağa, kırmızı kunduz - 28800 adet plastik banyo oyuncağı azgın sulara karışmış.

 

Amerikan “The First Years” şirketinin Çin’de yaptırdığı bu banyo oyuncaklarının kartondan ambalajları suya dayanamayınca sarı ördekler kendilerini Dünya’nın en büyük banyo küvetinde buluvermiş.

 

 

Ve 15-20 metrelik dev dalgalarda, 10-12 bofor rüzgar kuvvetlerinde,

küçük ördeklerin inanılmaz yolculuğu başlamış.

 

 

 

Büyük Pasifik Çöp Bölgesi’nde

 

Pasifik Okyanusu’nun kuzeyinde, Asya ile Amerika arasında Büyük Pasifik Girdabı varmış. Bu girdapta Türkiye’nin yüzölçümünden bile büyük, yüz milyon tondan fazla çöpün yüzdüğü iki Büyük Pasifik Çöp Bölgesi varmış. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’na göre, buradaki plastik atıklar yılda bir milyondan fazla deniz kuşunun ve yüz bin kadar deniz memelisinin ölümüne neden oluyormuş. Beslenme zincirimizin ilk halkası da bazen karınları bu plastiklerle dolu canlılarla başlıyormuş.

 

 

Sarı ördekler kendilerini çöplerle ve neustonlarla birlikte saat yönünde dönerek, bir Japonya kıyılarına - bir Amerika kıyılarına gider gelirken bulmuşlar. Bu girdaptan elli sene zor kurtulacaklarken, içlerinden 19000 civarında oyuncak güneye sürüklenmiş. Ekvatoru geçen bu sarı ördekler Endonezya, Avustralya, Yeni Zelanda hatta Güney Amerika’nın batı kıyılarına ulaşmışlar.

 

Bir kısmı da 6 senede 1 tur tamamlayarak, Japonya Amerika arasında yıllarca dönüp duracakları Subtropikal Büyük Pasifik Girdabı’nda yüzmeye başlamışlar. 16 Kasım 1992’de Sitka / Alaska kıyılarına ulaştıklarında artık bilim dünyası, okyanus akıntıları ve tüm gezegenin iklim bilgisi hakkında “Sarı Ördekler”den çok şeyler öğrenmeye başlıyor – veriler başta Curtis Ebbesmeyer ve James Ingraham olmak üzere titizlikle değerlendiriliyormuş.

 

Okyanus Yüzeyi Akıntı Simülasyonları, NASA’nın uydu görüntüleri kadar, sarı banyo ördeklerinin verileriyle de şekilleniyormuş.

 

 

Derken önce gemiden, sonra konteynerden, ardından da ambalajlarından firar edebilmiş sarı kafalar bu büyük girdaptan da firar edebilmeyi başarmışlar.

 

Kendilerini Sibirya – Alaska arasındaki saatin tersi yönünde dönen 3 senede 1 tur tamamlanabilen Kutup-altı Girdabı’nda bulmuşlar. 

 

 

Bering Boğazı’ndan Arktik Okyanusu’na ve Kuzey Kutbu

 

 

Ördekler 1998’e kadar girdapta Alaska’dan Japonya’ya gidip gelirlerken buradan da firar edip Kuzey Kutbu’na yönlenmişler. Bering Boğazı’nı geçerek büyük kısmı buz tutmuş Kuzey Buz Denizi’ne (Arktik Okyanusu’na) açılmışlar.

 

Buzulların arasında iki yıl sürecek amansız bir yolculuk başlamış. Kutup Ayıları’nın önünden buz kesmiş olarak geçmişler.

 

Sarı Ördekler yavaş yavaş yol almaya devam ederlerken kimisi dev buz kitlelerinin altında kalmış, kimisi de buzdağlarının bir parçası haline gelmiş.

 

Ama firari banyo ördekleri Arktik Okyanusu’nu da geçmişler, Kuzey Kutbu’nun, Dünya’nın öteki tarafındaki bir başka dev banyo küvetine açılabilmişler.

 

 

Atlantik Okyanusu

 

Ve 2000 senesinde kendilerini buzdan, güneşten, tuzdan solmuş renkleriyle masmavi bir başka okyanusun koynunda bulmuşlar:   Atlantik Okyanusu.

 

Bu arada Pasifik Okyanusu’nda kalanlar büyük girdapta üçüncü turlarına başlıyorlarmış.

 

Kuzey Atlantik’ten kopmuş buzdağlarıyla birlikte güneye yüzerlerken,  15 Nisan 1912’de New Foundland ve Labrador yakınlarında bir buzdağına çarparak batan Titanic’in de tam üzerinden geçmişler.

 

3 senelik bir yolculuktan sonra da Christopher Columbus’un gemileri gibi okyanusun batısına - A.B.D.’nin doğu sahillerine varmışlar.

 

2003 senesinde,  üzerinde sihirli “The First Years” yazan bir yeşil kurbağa da binlerce kilometrelik yolcuğundan sonra, okyanusun doğusunda, İskoçya’nın kuzeybatı kıyılarına varmış. Ne yazık ki oyuncağı bulan avukat Sonali Naik ne bulduğunun farkında olmadan oyuncağı sahilde bırakmış.

 

Bu arada 2004 senesinde Pasifik’te, Kutup-altı girdabında dönüp duran ördekler beşinci defa Alaska Sitka sahillerine uğramışlar.

 

1992’de Çin’e “Friendly Floatees” ismiyle sipariş verdiği banyo oyuncakları, gemiden Pasifik Okyanusu sularına düşen Amerikan “The First Years” şirketi, sahilde bulunmuş ördekleri kendilerine getireceklere para ödülü vaat ederken sarı kafalar hisse senetlerinden nasıl daha değerli bir hale geldiklerinden habersiz, mavi gezegen sularında efsane yolculuklarına devam ediyorlarmış.

 

2007 senesine gelindiğinde, Daily Mail’in haberinde emekli öğretmen Penny Harris’in İngiltere’nin güneybatı sahillerinde 15 senedir okyanus - okyanus dolaşmış bir banyo ördeği bulduğu yazılsa da, bunun orijinal firari “Friendly Floatees” olmadığı iddia ediliyormuş.

 

 

2012’de Dünya Sularında Sarı Banyo Ördekleri

 

Şu anda Dünya sularında binlerce sarı banyo ördeği yüzmekte.

 

Kimi sarı ördek, hala Pasifik girdaplarında dönüp dururken,

bazen bir albatrosa yem olup, albatros ölüp çürüdüğünde yeniden sulara dönerken -

kimisi de Kuzey Kutbu’nda, Kuzey Buz Denizi’nin içinde bir buzulun, bir doğal dondurucunun içinde, çözülüp mavi sularla bir başka dev küvete gidebilmeyi bekliyor.

 

Bilim adamları & çevreciler, koleksiyonerler, plaj tarayıcıları hep onların peşinde. Üzerlerinde taşıdıkları mikroskobik eklentiler bilimsel olarak paha biçilmez değerde. Curtis Ebbesmeyer ve Eric Scigliano’nun yazdıkları 2009 Mart’ında yayınlanan: “Flotsametrics and The Floating World” kitabı, okyanus biliminde devrim yapan sarı ördek kapaklı bir bilimsel başyapıt.

 

                

 

Moby Dick, Moby Duck

ve Beyaz Balinamız Aydın:

 

Moby Dick kitabında, Ahab’ın:

 

- Beyaz Balina gören var mı?    sorusunun yerini:

 

- Sarı Ördek gören var mı?    alırken, ailesini, işini, gücünü bırakıp sarı banyo ördeklerinin peşinde Alaska, Hawaii, ördeklerin üretildiği Çin’deki Pearl River Delta, Bering Boğazı yollarına düşen Donovan Hohn’un 2011 Mart’ında yayınladığı “The Moby Duck” kitabı “En İyi Satan Kitaplar” listesinin tepelerinde.

 

Ocak 1992’de firar edip –

Bering Boğazı’ndan geçerek Atlantik Okyanusu’na varan ördekler masalken,

 

Bering Boğazı’ndan Karadeniz’in Ukrayna kıyılarına getirilen, oradan da

Ocak 1992’de firar edip –

Gerze’ye gelen ve tüm ülkemizin sevgilisi olan “Unutulmuş Masal”ımız;

yani Beyaz Balina Aydın’ımız???

(Beyaz Balina Aydın: http://www.ergir.com/beyaz_balina_aydin_sunum.htm) 

 

 

Kim bilir?

 

Kim bilir;

belki de küresel ısınma ilk defa bir işimize yarayıp buz dağlarının biz yaşarken erimesine,

Titanic’i batıran buzdağlarından Atlantik’e sarı banyo ördekler dağılmasına,

Cebelitarık’tan geçenlerin Akdeniz’e geçmesine, sıcak yolculuktan sonra,

belki Marmaris, belki Mersin, belki de Çanakkale sahillerine gelmesine neden olacak. 

 

Kim bilir;

belki de Pasifik Okyanusu’nda bir geminin konteynerinden, ambalajından kaçabilmiş, onca dev girdapta, çöp bölgelerinde, fırtınalarda, dev dalgalarda, buzkıran gemilerinin sıkışıp kaldığı buz okyanusunda kendine yol bulabilmiş sarı kanatlar -

belki de o akarsu senin, o yağmur bulutu benim, kendilerini Ankara’da,

hatta Bülten Sokak’taki bir su birikintisinde banyo yaparken bulacak,

 

 

belki onu Anadolu’nun güvercinleri, bizim gri kanatlılar karşılayacak.

 

Kim bilir;

bir düş hekimi de muayenehanesinden çıkarken, onu çok yorgun,

ama hep gülümseyen gagasıyla karşısında bulunca dayanamayacak;

ona “Paytak” adını verip, portakal sandığından masasında -

içinde mesaj olan bir şişenin yanına koyacak.

 

 

Paytak anlatacak – o yazacak,

Paytak anlatacak – o yazacak;

 

Bu masal burada sonlansa da,

yarın belki yenisi başlayacak -

kim bilebilir???

 

düş hekimi yalçın ergir  /  bülten sokak – ankara

http://www.ergir.com                    26 nisan 2012

 

* düşülen her girdaptan kurtulunabilir *

 

 

(bana bu sarı banyo ördeklerinden ilk bahseden bilim insanı sevgili Ece Ergir’e,

çizimlerine doyamadığım “Pino” Pınar Büyükgüral’a http://pinomino.blogspot.com

teşekkür ve sevgilerimle…)

 

Bir Dünya Masalı: http://www.ergir.com/MASAL.htm

 

düş hekimi belgeselleri: http://www.ergir.com/belgeseller.htm

 

TED’de sarı banyo ördekli bir coğrafya dersi  http://www.ergir.com/2012/bir_cografya_dersi.htm

 

 

PowerPoint Sunum olarak:

http://www.ergir.com/2012/ordekler_firarda.pps

2050 kbyte