|
NEDEN DİŞ ÇEKİLSİN Kİ? (Bir Dişe
Paha Biçilebilir mi?)
32 dişlik bir okul sınıfıdır ağız.
Sıralarında oturan öğrenciler; kendi aralarında ve sınıf
ile uyumlu, düzgün bir ilişkidedir.
Bazen son katılacak 4 öğrencisi hiç
kayıt yaptırmaz ve 28 kişi mezun olur bu okuldan. Seyrek
olarak 27 ya da daha eksik sayıda; daha da seyrek olarak
fazladan 33 öğrenci yer alabilir bazı sınıflarda.
Yapışık ikizlerin olduğu öğrenciler de okuyabilir bazı
güzelim okullarda.
“Bu sınıfa, eğri duruyor - sığacak
yeri yok!!!” diye kolayca, çare araştırmadan, zorluğa
katlanmadan bir öğrenciyi okuldan atmak ne kadar büyük
acımasızlıktır.
"Son SAĞLIKLI ihtimale" kadar
şartlar zorlanmalı; gerekirse öğrenciler, öğretmenler el
ele vermeli, o öğrenci sınıfa - yaşama kazanılmalı -
mezuniyet töreninde 32 kep birden
evrene fırlatılmalıdır.
Çok duymuşsunuzdur; ağızdaki
dişlerin düzgün sıralanabilmeleri için, karşı çene
dişleri ve (ya da) kafa kaidesi ile sağlıklı ilişkisi
için yeterli yer yoksa -
**bazen diş eksiltmek de ortodontik
tedavi planının kaçınılmaz bir parçası olabilir**.
Ancak bir önem ve öncelikler sırası
olmalıdır. Çekim yapılmadığı için dişler hafif eğri
kalacaksa; çekim yapılmayıp dişler hafif eğri
bırakılmalıdır (hasta çekilmesini istese bile)
MİNENİN TIRAŞLANMASI ZARARLIDIR!
Ama dişlerin SAĞLIKLI dizilimi
için, "diş çekimi” ya da “minenin aşındırılması"
arasında bir seçim yapılacaksa -
mineyi yok etmeden, sadece
mikronlar içerisinde asgari zarar vererek
ve hasta bilgilendirilerek,
çekimden kaçınılmalıdır.
Kanımca; çok olumsuz bir diş
dizilimi tablosundan kurtulmak için sapasağlam dişi
çekmek -
ileride çürüme riski arttırılmış ve
gerekirse tedavi edilecek bir dişi (yani insanın paha
biçilmez kendi vücut dokusunu) yok etmekten daha
kötüdür.
ELBETTE DİŞ ÇEKİNİLMESİNİN
"KAÇINILMAZ" OLDUĞU TEDAVİ PLANLARI, OLGUYA ÖZGÜ OLARAK
DOĞRUDUR**** -
ama "iki yoldan da gidilebilecek"
durumlarda, yemyeşil eğri patika seçilmelidir.
Ekteki olguda; diş arkında aslında
hiç yeri olmayan, damaktaki kıymetli köpek dişinin
yerine alınması için, küçük azı dişinin eksiltilmesi
kaçınılmaz gibi gözükmektedir.
Zaten daha önce, öteki küçük azı
dişleri daha önce yitirildiği için, kalanın da çekilmesi
çok olumsuz olacaktır.
Bu özgün durumda; komşu dişlerin
minelerinden, oranlı paylaştırılarak, seçici ve limit
dahilinde aşındırmalar ile yer oluşturulmuştur.
İskeletsel darlık yok ise**, çene
kemiğinin genişletilmesi ASLA düşünülmemelidir;
çünkü yer açabilme aşkına çeneler
arasındaki uyum bozulacak, değirmenin taşı kaydığı için
de sağlıklı bir öğütme fonksiyonu elde edilemeyecektir.
Mine kalınlığının (dişine göre)
0.78mm - 1.31mm civarında olduğu kabul edilirse;
yarısından daha fazla aşındırma asla düşünülmemelidir –
ki bu ömür boyu bir zırh olarak kalabilecektir.
Bu mine sınırları içerisinde (yani
mineyi yok etmeden minimum) tıraşlanmış bir diş, “çöp
tenekesindeki” orijinal mine kalınlığındaki pırıl pırıl
dişten iyidir.
Minesi inceltilmiş bir dişin çürüğe
yatkınlığı; elbette inceltilmemiş bir dişten daha fazla
olsa da iyi bir ağız bakımı, doğru beslenme ve hekim
kontrolü ile çürüme ortamına izin verilmeyecektir.
“Zararlardan zarar beğenilecekse”,
çürümeye yatkınlığı artırmak, dişi çekip atmaktan daha
öncelikli bir tercihtir.
En kötü ihtimalle, muntazam bakıma
rağmen, genetik faktörlerin de rolüyle, yıllar sonra
karşımıza çıkacak bir çürüme; kurallarına uygun bir
dolgu ile dişin ağızda kalabilip - işlevini
sürdürebilmesini sağlayacaktır.
Yıllar sonra dolgu gerektirebilecek
ağızdaki bir diş -
yıllar önce çekilip gitmiş kim
bilir neredeki bir dişten daha iyidir.
Dolgulu bir diş de, doldurulmaya
aday hale getirilmiş bir diş de (*yani vücudun kendi
dokusu) – en doku uyumlu implantlardan, en hassas
fabrikalardan çıkmış titanyum alaşımlardan daha
değerlidir...
Dr. Dt. Yalçın Ergir
Ortodonti Uzmanı + daimi öğrencisi
Ankara - Şubat 2019
yararlı olabilecek bilgi: 20 yaş
dişleri de çook değerli dişlerdir; sorunları ekteki
bilgilerle değerlendirilebilir:
https://www.ergir.com/muvekkilim_20_yas_disi.htm
ORTODONTİ MAKALELERİ:
http://www.ergir.com/ortodonti.htm
bülten sok., 21/1, kavaklıdere, ankara
tel:(0312) 4278487 (0530)2991965
fax:(0312) 4674772
dushekimi@ergir.com |
