|
(kaynak belirtmek kaydıyla kullanılabilir)
hep Beyoğlu, hep Boğaz, hep "Ah; güzel İstanbul..."
Aşağıda dramatik bir Ankara Belgeseli, bir Atatürk Bulvarı klasiği, bir efsane mekanın gelecek kuşaklara mutlaka aktarılması gereken miras öyküsü var.
Avuçlarınızın içinden kayıp gidenlerin, kayıp gitmekte olanların hüzünlü detayları, "Piknik Durağı"nda, altından koşarak geçilen, serçelerden dalları gözükmeyen ağacın karşı kaldırımında sizi bekliyorlar.
** ** **
Şimdi odanızın kapısını içeriden kilitleyin; ses düğmesini açıp, halıya sırtüstü yatın.
Perdeleri, ışığı, gözlerinizi kapayın
ve okumaya başlayın...
(serçeler nereye gider?)
"Piknik" - Tuna Caddesi, 1/A, Yenişehir / Ankara
Şimdi sizlere "Piknik"in, yani 1953 - 1986 yılları arasında Ankara'nın Yenişehir semtindeki bir efsane şarküteri - lokantanın, dolayısıyla bir dönemin "ne yazarsam yazayım, mutlaka çok şeylerin eksik kalacağı" öyküsünü anlatacağım.
Nasıl kağıt mendil, hazır kahve, döner kebap, tıraş bıçağı, daha çok ticari marka olan isimleriyle özdeşleşmişlerdir; okuyacaklarınız da şimdiki belediyelerin benzerlerine "Piknik" tipi olarak küşat verdiği "isim babası"nın, "orijinal Piknik"in öyküsüdür.
Reşat Önat'la başlıyor, yazılmasaydı bir kuşak sonra unutulmaya mahkum öykümüz.
1940'lı yılların Ankara'sında, genç Reşat bir yandan okuyor, bir yandan da dibimizdeki harp nedeniyle öğretmenlerinin çoğu yedek subay olarak askere alındığından, dayısı Hilmi Öz'ün Atatürk Bulvarı'nda - şimdiki Çocuk Esirgeme Kurumu binasının bulunduğu köşedeki - Özen Pastanesi'nde çalışıyordu. İstanbul'daki "Le Bonne Pastanesi"nden getirtilmiş Arnavut Argiri Tamburoğlu Usta'nın yanında, paha biçilmez, hiçbir okulda öğrenemeyeceği iş eğitiminden geçiyordu.
Özen Pastanesi yıllarını Şükrü Saraçoğlu'ndan satranç öğrendiği Meclis Lokantası'nı işletme yılları, daha sonra da 1950'ler, yani ülkede bambaşka bir dönem ve Servet Öz'ün Özen Lokantası'nı işlettiği yıllar takip etti. Lokanta, Zeugma gibi korunması gereken Ankara'nın sembollerinden güzelim eski Kızılay Binası'nın hemen yanı başındaydı.
Masaları kaldırıma yayılmış lokantanın yanında Macar gümüşçü, az ötesinde berber, Özen Pastanesi'nin hemen yanında ise, Orhan Veli'nin, Ömer İnönü'nün sıkça ziyaret ettikleri bir dostlarının parfümeri dükkanı vardı.
1953 yılına gelindiğinde artık kendine ait bir pastane açmanın zamanıydı ama dayısının pastanesinin tam karşısındaki Tuna Caddesi 1/A'da tuttuğu dükkanda ona rakip olamazdı ve belki neyin, nelerin başında olduğunun, Ankara'nın bir dönemine nasıl imza atacağının farkında olmadan 15 Kasım 1953'de o sıralarda Merkez Bankası'nda çalışan kardeşi Vahit Önat ile birlikte lokanta - şarküterilerini açtılar; adını da Piknik koydular.
** ** ** Bir benzeri yoktu Piknik'in. İstanbul'da kapanan Orman Lokantası'ndan Tanas Mastakas Usta'yı mutfağın başına aşçıbaşı olarak getirmişler, eşi benzeri olmayan mezeleri, şişleri, sandviçleri yolda yürürken herkesin birbiriyle selamlaştığı, en temiz giysileriyle ailecek dolaştıkları Kızılaylılara sunmaya başlamışlardı.
Şarküterisi, ayak yeri, sandviçi, oturma yeri ile bir benzeri olmadığı için belediyeden küşat alma aşamasında ne birinci sınıf, ne de ikinci sınıf olarak değerlendirilebilmişti. Sonunda, yıllar sonra bu tip işletmelerin küşatlarında "Piknik" sınıfı yazacağını bilmeden, "Brasseri" diye bir kelime - Lüks Sınıf'ın yanına da "A Sınıfı" diye bir ifade uydurularak küşat alınabilmişti.
Hizmet mükemmeldi; garsonlar bıyık bırakamaz, sigara içemezdi. Kasada çalışan, müşterinin parasını aldığında güler yüzle teşekkür etmezse aşağıdan Reşat Bey'in tekmesini yerdi. Parti ve takım tutmak yasaktı, kapılar ardına kadar bütün Ankaralılara açıktı. Büyük para verip, Markiz'den, İtalyan Sefareti'nden, Orman'dan, Degustasyon'dan büyük ustalar getirmişler, bir daha eşi zor bir araya gelecek mükemmel bir kadro kurmuşlardı. Örneğin şef garson Vasil Lupi beş dili ana dili gibi konuşurdu, çok keyiflendiğinde yüksek sesle Arnavutça şarkılar söylerdi.
Reşat ile Vahit'te hiç patron görüntüsü yoktu; oradan oraya koşuyorlardı, kimi zaman paltosunu tuttukları müşteriler bahşiş veriyorlar, onlar da bahşişi personele dağıtıyorlardı.
Önce kocaman bir kokteyl bardağının kesilmiş halini Paşabahçe'ye götürdüler ve bu dev bardaktan üç bin adet yaptırdılar. Bu bardaklarla da taze Atatürk Orman Çiftliği birasını bir Piknik klasiğine dönüştürerek buz gibi "Arjantin" olarak müşterilerine sunmaya başladılar. Rakı uzun oturma gerektirdiği için rakı vermiyorlardı. Piknik dünyada henüz "fast food" imparatorlukları yokken, kendine özgü bir "fast food" merkezi haline gelmişti.
Adam almaz kalabalıkta enfes şişler, sosis tavalar hiç gecikmeden servis yapılırken artık işe yetişemiyorlardı. 1955'de Muhsin Ertuğrul'un operadaki muhteşem balosunda yedi yüz elli beş kişiye hizmet eden de Piknik'ti.
Dolup taşan Tuna Caddesi 1/A'da hepsi sigortalı yüz kişi çift vardiya çalışıyordu. Günde iki bin beş yüz - üç bin sandviç satıldığı oluyordu. O kadar çok para kazanıyorlardı ki, Kızılay Meydanı'ndaki "İş Bankası Kumbarası" şeklindeki saat artık oldukça geç vakitleri gösterdiğinde, hasılatlarını özel olarak onlar için bekletilen bir banka görevlisine teslim ediyorlardı. Koç'tan sonra Ankara'da en yüksek ikinci vergiyi ödeyen onlardı.
Senenin 364 günü çalışıyorlardı. Piknik'i bir tek 10 Kasım'da kapatıyorlar, şu anda Vahit Önat'ta bulunan kalpaklı yağlı boya Atatürk tablosunu kırmızı beyaz karanfillerle süslüyor, üzerini siyah tülle örtüp vitrine koyuyorlar, akşam da ışıkla aydınlatıyorlardı.
Bir gün dönemin Ankara Valisi Kemal Aygün'den haber geldi; Cumhurbaşkanı Celal Bayar yürüyerek Piknik'e gelecekti. Derken Celal Bayar beyaz eldivenleriyle kapıda belirdi. Meyve suyunu içti ve bir hatıra fotoğrafı çektirdi. Bu fotoğrafı "Cumhurbaşkanımızın Ziyareti Hatırası" diye, 1960 ihtilalı sırasında başlarına gelecekleri hiç bilmeden, sandviç bölümündeki saatin altına astılar.
1960'da, "555 K" günlerinde Kızılay kaynarken, olaylardan kaçanlar, sanatsevenler - gazeteciler - hukukçular cemiyetleri arasında yer alan Piknik'e sığınıyorlardı. Derken 27 Mayıs geldi. Sokağa çıkma yasağı vardı; ne olduğu, ne olacağı belli değildi ve o saatin altındaki fotoğraf kalkmalıydı. Mithatpaşa Caddesi'nde oturan Reşat Önat, sokakta yolunu kesen askerlere "Piknik'te otomatik aletlerin olduğunu, bunların tehlike yaratabileceğini" söyleyerek Piknik'e ulaşabiliyor ve fotoğrafı yerinden kaldırıyordu. Piknik civarında gece gündüz nöbet tutan Harp Okulu öğrencilerine sandviç, meşrubat, su veriyorlardı. Bu arada örfi idare komutanı çağırdı: "O fotoğraf neden kalkmıştı?"
Tam "bizler ticaret erbabıyız, bizde siyaset yoktur; o bir hatıra fotoğrafıydı ve inatlaşmamak için indirilmişti" diye izahat yaparlarken karşılarında daha önce hep sivil kıyafetleriyle görmüş oldukları, Piknik'e gelip harıl harıl bir takım planlar yapan devamlı müşterileri "Milli Birlik"ci Ekrem Acuner, Fikret Kuytak ve daha sonra Yassıada Başsavcısı olacak Ömer Altay Egesel'i buldular; hayret ve sevinçle kucaklaştılar.
O dönem kuruluş isimlerinin Türkçeleştirilmesi uygulaması başlamış ve "kendilerine Piknik" isminin yabancı olduğu, "en geç yarına kadar" değiştirilmesi söylenmişti. Kara kara düşünürlerken yine müşterileri olarak gelen, köşkte de doktorluk yapan Yarbay Kenan Kayır, bir komiye on lira verip yandaki Kültür Kitabevi'nden bir lügat aldırtmış, Piknik'in tarifinin olduğu lügatı ilgililere gösterip, kim bilir neyle değişecek "Piknik" ismini kurtarmıştı. Böylece bulvara bakan, geceleri yemyeşil yanan o neon "Piknik" yazısı da yerinde kalabilmişti.
İsmet İnönü, başbakanken bile bankacılık işlemleri için karşılarındaki İş Bankası'na bizzat kendisi gelirdi. İşlemler devam ederken Paşa'ya mutlaka Piknik'ten greyfurt suyu istenirdi. Bir gün greyfurt suyu yerine, Vahit Bey'in Amerikalı eşinin öğrettiği, greyfurdun soyulup, meridyenlerinden araya bıçakla girilip, sadece zarın içinde kalanlarının toplandığı tabak ve küçük kaşık gönderildi
ve Vahit Bey acele bankaya çağrıldı.
Paşa ellerini açmış;
- "gel, geeeel; anlat, bu nasıl yapıldı?" diye soruyordu.
O zamanlar soğuk hava deposu yoktu ve greyfurtlar Ürgüp'teki mağaralarda muhafaza ediliyordu. Dolayısıyla yaz - kış Piknik'te greyfurt hiç eksik olmazdı. Bu olaydan sonra Piknik, Mevhibe Hanım ve İsmet Paşa'ya her hafta iki sandık greyfurt göndermeye başladı. Metin Toker, Vahit Bey'le karşılaştığında "başımıza öyle bir iş açtın ki" diye takılıyordu. Bir gün Reşat Bey, Paşa'ya sandığı bizzat kendisi götürmüş,
- "ne getirdin evladım?" diye soran Paşa'ya - "Paşam greyfurt getirdim" dediğinde gözlerindeki katarakt sorunu nedeniyle net göremeyen Paşa; - "teşekkür ederim; Reşat Bey oğluma da selam söyle" demişti.
Daha sonra bir yaz, Piknik'in girişine, kocaman bir şemsiyenin altına türünün ilk örneği olan yedi yüz elli kiloluk Carpigiani dondurma makinesi kondu. Kolu indirildiğinde spiral şekilde külaha akan vanilyalı, çikolatalı dondurmanın tadına bakabilmek için bazen yüz metre ilerideki Büyük Sinema'ya kadar kuyruk oluşuyordu.
Piknik sabahın 06:30'undan gecenin 22:30'una kadar hizmet veriyordu. Çok erken gelen, jambon - yumurta müdavimi Amerikalılara, memurlara, çoğu şimdinin yöneticisi öğrencilere, Çetin Altan'lara, Nuri Altınok'lara, Arman Talay'lara, tiyatroculara, limonlu, portakallı pelte seven Bülent Ecevit gibi siyasilere, üst düzey bürokratlara, Celal Atik gibi şampiyonlara, Tanju Okan gibi müzisyen müdavimlerine hizmet veriyorlardı. Hatta Vahit Bey, Tanju Okan'ın düğün şahidi olmuştu. Öğrencilere, öğrenci olduğundan şüphelenilenlere, sarhoş olacağı belli olanlara kesinlikle içki verilmezdi. Ama sarhoş olmuşsa da yanına bir komi verilip evine bıraktırılırdı. Piknik'e gidince, yüzleri kıpkırmızı oluncaya kadar içen pek çok yabancı diplomatla da, Vatikan'daki rahibe okulundan giysileriyle gelmiş öğrencilerle de aynı masayı paylaşmak mümkündü.
Piknik'e gelen üst düzey bürokratından öğrencisine, bay, bayan, tanıdık, tanımadık, aynı küçük masalarda birlikte otururken herkes birbirlerine son derece saygılı davranırdı.
Amerika'da yayınlanan "Bir Dolara Dünya Turu" (One Dollar Travelling Around The World) isimli kitapta Piknik'ten de söz ediliyordu.
Bazen Şinasi Nahit Berker içkiyi biraz kaçırınca sokaktaki ayakkabı boyacısının motoruna atlayıp gösteri yapardı. Atatürk Lisesi'nin efsane İngilizce hocası Hayri Baba'da (Hayrettin Sağlamtunç) devamlı müşterilerindendi. Sürekli temizlik yapılır, yerlerden talaş eksik olmazdı. Bazen parası çıkışmayan öğrenci olduğunda, Lefter gibi garsonlar, sanki para vermişler gibi masaya tabakla bir de paranın üstünü bırakırdı.
Gar Gazinosu'nda aryalar söyleyen Nico da Castino Bulvar'da yürür, Piknik'in önünden geçerken durup başını içeri uzatır, bir arya okuyup yoluna devam ederdi.
Ankara'nın ilk "Espresso"su Piknik'teydi. Hatta Sevgi Soysal, devrilen kavak ağacını, Piknik'teki sıradan bir günün telaşını, Piknik'in Tuna Caddesi'ne bakan camekanlı bölümünde Espressosu'nu yudumlarken yazıyor, "Yenişehir'de Bir Öğle Vakti"ni Türk Edebiyatı'na armağan ediyordu.
Televizyonun emekleme devrinde Cenk Koray'ın, Üstün Savcı'nın yarışmalarında Piknik soru olarak çıkıyordu.
Bulvarın o noktası artık "Piknik Durağı" olmuştu. Dolmuşta, "Piknik'te inecek var"dı.
Akşam olurken Piknik'in tam önünde birisi; melodisi şu anda bile çok net aklımda olan "Vatan geldi yar - Vataaan geldiii yaaar" diye şarkı söyleyerek akşam gazetesi Vatan'ı satardı. Pazar günleri aynı yerden "Hadiii; maçaaaaa, maça, maça, maça" diye bağırılarak, stadyuma yuvarlak hatlı dolmuşlar kalkardı.
Atatürk Bulvarı'nın Piknik'in olduğu tarafında; Sıhhiye tarafına doğru: Kültür Kitabevi, Vog Çorapçısı, Me-Ka Bebe, Öztrak'ların Bulvar Pasajı, girişte merdivenle çıkılan belki de papağanı hala sağ olan Bulvar Eczanesi, karşısında Osmanlı Bankası- Ankara Şubesi, pasaj içinde Coşkun Kundura, karşısında Sobotta Atlasları’nı da satan Zeki Mumcu Kırtasiye, Triko Mısırlı, yine Bulvar üstünde Erler Mağazası, Şen Triko, İskender Kundura, Örücü Süleyman, içi hep kuyumcu dükkanı olan Büyük Çarşı, çok güzel bir sinema olan Büyük Sinema, Meram Pastanesi, Tempo Çamaşır, bina dışında "uçak ile" - "şehir içi" diye pirinç kapaklı kutularına mektup atılan postane, az ilerisinde ayakkabıcı, MEA, Lufthansa, Pan American havayolu şirketleri ve şu anda Ordu Evi olan Yüksel Palas vardı.
Çankaya tarafına doğru ise: İş Bankası, Milli Piyango, üzerinde Cumhuriyet Gazetesi, Trakya Şarküteri, Hacı Bekir, topu havaya dikmiş 0-1-2 Spor-Toto, Menekşe Mağazası, Fulya Oyuncakçısı, Kamelya Çiçek, Emek Kuruyemişçisi, Ali Nazmi Pasajı köşesinde İstanbul Eczanesi, alt katında Sağyaşar Plak, yaşlı karı kocanın oyuncakçı dükkanı, dışarıda Erenköy Manavı, Sakarya Caddesi'nde Şefik Goralı'nın Goralı'sı, Köroğlu Şarküteri, Bilgi Kitabevi, Tarhan Kitabevi, Sergen Pastanesi, Derya Mağazası, onun yanında, hala faal olan Foto Güzel, şimdi Soysal Han'ın olduğu köşede bahçesindeki masalarıyla Restoran Cevat, Ziya Gökalp Caddesi köşesinde Ulus Sineması, Flamingo, Penguen pastaneleri şu anda çocukluğumdan hatırlayabildiklerim. Mahmut Macit'in benzincisinin tam karşısındaki "Sandviç" ise daha sonraki dönemlerde açılmıştı.
Yılbaşı yaklaşınca Piknik'te kazanlarla patates kaynar, mayonez elle karıştırılarak hazırlanır, sandviçler ilk defa Piknik'e özgü olarak yağlı beyaz kağıtlara sarılırdı. Paket servislerinde kullanılan beyaz naylon torbaların üzerinde yine bir "ilk" olarak kırmızıyla "Piknik" yazardı.Ankara; Piknik ve Tanas Usta sayesinde Yayın Tava'yla, Uskumru Dolması'yla tanışmıştı. Ankara'da ilk cips imalatı da Piknik'le başlamıştı. Kendi yaptıkları hardalın tadı da unutulmazdı. Bu tat yıllar sonra bir müşteri tarafından o dönemin kasiyeri - şimdiki N.E.T. Piknik'in ortağı Eren Önat'a iki gözü iki çeşme ağlanarak anlatılacaktı.
Kalite daha personel seçiminde başlıyor, müşteriler ile "beyefendi"siz, "hanımefendi"siz konuşulmuyor, lezzet kadar servisin de mükemmel olmasına özen gösteriliyordu.
Şef garson Vasil Lupi, Amerika'ya eğitime gidecek genç Türk subaylarının İngilizce öğrenmelerini teşvik için, Türkçe siparişlerini almıyor, siparişi Türkçe verenden ceza olarak ortaya yirmi beş kuruş atmasını istiyordu. Nasıl Reşat Önat alttan tekme atıyorsa, Vasil de müşteriye teşekkür etmeyi unutan kasiyerin eline cetvelle vuruyordu.
1960'lı yıllarda hem okuyan, hem "Türkiye Gençler Tek ve Çift Erkekler Tenis Şampiyonu" olan, hem de Piknik'in kasa ve işletmesinde çalışan Hayri Ayaz ile Reşat Önat'ın yan yana durdukları ve bir müşterinin yüz elli beş kuruştan, üç yüz on kuruşluk iki bira parasını ödediği siyah beyaz fotoğraftaki ciddiyete, kravatlara bakınca, 2004 yılında artık Petkim'in mali müfettişi olarak emekliye ayrılmış Hayri Ayaz'ın Reşat Önat'ın elini saygıyla öpüşüne de tanık olunca hüzünlenmemek, elden avuçtan nasıl bir dönemin kayıp gittiğini fark etmemek mümkün değil. Hangi fotoğrafın aslında renkli, hangisinin aslında siyah beyaz olduğunu anlamak da mümkün değil.
Döviz darboğazı yıllarında Pan American gibi şirketlere karidesinden krem karameline kadar verdikleri yemek servisi ile her ay Merkez Bankası'na yaklaşık on bin dolar döviz girişi yaparlarken, bir hastalık sırasında yüz dolar alamayışları da dönemin buruk bir detayıdır.
O krem karamel ki, Ankara'ya ilk Piknik tarafından tanıtılmıştır; Pan American menülerinde Paris - Maxim Mutfağı olarak da yer almıştır.
Piknik çalışanları kendi aralarında patronlarına kod numaraları vermişlerdi. Reşat Bey kilolu, Vahit Bey ise inceydi. Çalışanların gözünde Laurel & Hardy'e benzetiliyorlardı Bu yüzden "14 geliyor" "Reşat Bey geliyor" demekti. "11" ise ince Vahit Önat'ın kod numarasıydı.
Bu arada göçler de oldu; örneğin haymatlos (vatansız) Vasil, Avustralya'ya, Tanas Usta'da Arnavutluk'a gitmişti. Acaba Ankaralılar Piknik'te sigara içmesine tek karışılmayan Tanas Usta gittikten sonra bir daha böyle güzel Rus salatası yiyebilecekler miydi? Vasil'in yerine şef garson olan Lefter ve Niko'da bir gün ağlaya ağlaya Yunanistan'a gideceklerdi. Kimisi de New Jersey'de, Denver'da şimdi karşınıza "Piknik" olarak çıkacak müesseseleri açmışlardı.
Kasada Eren Önat ve Hayri Ayaz'ın oturduğu o yıllarda günde, yirmi, yirmi beş, bazen de otuz fıçı bira satıyorlardı. Atatürk Orman Çiftliği Bira Fabrikası resmi bir kuruluş olduğu için acil taleplerine mevzuat nedeniyle yetişemiyordu. Parasını ödeseler, kamyonetlerini gönderseler bile çok ihtiyaç duydukları anda birasız kalıyorlardı. Bazen tahta fıçılar patlıyor, tahta parçacıkları ortaya dağılıyordu. Derken Arjantin artık Türkiye'ye yeni gelen Efes olarak sunulmaya başlandı. En iyi müşterisini kaybeden A.O.Ç. Bira Fabrikası'nın çalışanları iş kaygısıyla tekrar Piknik'i kazanmaya çalıştılar ama Piknik'in müşterilerine yeniden "kalmadı" deme korkusunu aşamadılar. Sonra A.O.Ç. Bira Fabrikası da tarihe karıştı.
1972'de Reşat -Vahit kardeşler Ankara'nın unutulmaz lokantası RV'yi kurdular. Öyle bir lokanta ki, devletin en üst yöneticilerinin çok önemli birlikteliklerine mekan olan, kimi zaman Kıbrıs'la ilgili kararlar alındığında, hükümet üyelerinin ve silahlı kuvvetler komutanlarının birlikte yemek yedikleri özel odadan alkış sesleri yükselen, kimi zaman Henry Kissinger'in RV'den dışişleri bakanı Turan Güneş'i telefonla arayıp harıl harıl Kıbrıs'ı tartıştığı, yine Süleyman Demirel'in favorisi olarak Ankara tarihine geçecekti. RV, günlük hayatta girilen iddialarda "kaybedenin kazanana RV'de yemek ısmarlaması" gibi kavramların geliştiği lüks bir restorandı.
RV'nin kuruluşunda Menderes zamanında Kulüp 47'yi işleten ustabaşları "İmparator" Boris Vasilev'in de katkıları büyüktü. Normalde RV'ye asla basın mensubu alınmazdı; Sophia Loren, televizyonun "Kaçak" Dr. Richard Kimble'ı da RV'nin gelip geçenlerindendi.
Sonunda RV Vahit Bey'in, Piknik ise Reşat Önat'ın ağırlıklı mekanı haline geldi.
Bu arada çalışan personelin ev sahibi olabilmesi amacıyla, Reşat ve Vahit beylerin öncülüğünde bir kooperatif kuruldu. Aşağı Ayrancı Ali Dede Sokak'ta bir apartman inşa edildi, adı da "Piknik Apartmanı" oldu.
Daha sonra, bir güzel toplum 70'li yılların siyasi rüzgarlarında masumiyetini yitirirken, bir zamanlar herkesin birbiriyle selamlaştığı Kızılay'da, kapısı açılıp içeri aryalar söylenen, her kesim insanın gerektiğinde birbirinin hesabını ödediği Piknik'ten içeriye sloganlar atılmaya, her kesim insan birbirinden hesap sormaya başlamıştı.
Derken aslında alanında "ilk" toplu sözleşmeyi yapmış olan Piknik'te uzun bir grev başladı. Önce şarküteri kısmı kapatıldı, kırk sekiz saatte yılların birikimi kendi elleriyle yıkıldı. O kısım Şekerbank'a bırakıldı - ayak servisi kademeli olarak azaltıldı ve arka komşuları Restoran Bekir'i bünyelerine katmalarına rağmen küçülmüş bir lokanta olarak hizmet sunulmaya başlandı. Bütün Türkiye'de kırk tane Piknik zinciri kurma hayalleri de suya düştü.
Daha sonra büyüklerin köşe kapmaca oynamaya başladığı yıllara gelindi. Küçülmüş Piknik 1982'de, 1953'de girmiş olduğu binadan çıkartıldı ve yerine kocaman, pek çok şeyi simgeleyen yeni bir bina yapıldı. Piknik de var olma mücadelesine İnkılap Sokak'taki yeni yerinde devam etmeye başladı. Ortalık akıl almaz faizlerden, televizyon ekranı banker reklamlarından geçilmezken ödemelerle başa çıkamayan, bu arada ortalığı hala eskisi gibi sanıp herkese güvenen Reşat Önat boş çeklere attığı imzaların kurbanı oldu.
Halbuki babaları Ulus Hali'nin sevilen esnafından eski Komita'cı Musa Önat vefat ettiğinde kasasından çıkan, bütün borçluların çek - senetlerini yırtıp atmış, tüm alacakları helal etmiş insanlardı.
Reşat Bey, 1986'da sokulduğu borç girdabında faizin - faizinin - faizlerini ödeyemez duruma gelince önce Piknik'in kapısına asma kilidi astı, 1987'de de - ardında ödemesi mümkün olmayan faiz dağları bırakarak - cebinde bin dolarla, geri dönebilmesi mümkün olmayan Amerika'ya gitti.
Amerika'da yoksul zenci mahallelerindeki dökük lokantalarda garsonluk yaptığı, geceleri lokantanın masalarını birleştirip üzerine de masa örtüsünü örterek uyuduğu yıllar başladı.
Kimi zaman cebindeki bir avuç dolarla otobüs terminallerinde tabelalara bakıp, bundan sonraki belirsiz hayatını nerede yaşayabileceğini aradı.
Ardında bıraktığı ülkesinde çorabından, hatıra eşyalarına kadar bütün malları elinden alındı. Babalarını bir reddetseler kurtulacak kızları, artık onu bir daha göremeyecek bile olsalar onu reddetmeyip korkunç bir parasızlıkla baş başa kaldı.
Derken hiç akla gelmeyen 1993 mali affıyla vatanına, sil baştan başlamak, küllerinden yeniden doğmak için tekrar adım attı.
Müthiş bilgi birikimi ile artık seksenli yaşlarına gelmiş olsa bile ait olduğu dünyada yeniden yeşerip filizlenmeye başladı, bu arada ödeme kolaylığı getirilmiş tüm borçlarını da kapattı.
Ve1953'de dünya daha "fast food" zincirleriyle tanışmamışken açtığı Piknik'i, daracık bütçesi, vefakar kızları Leyla, Gülen ve zor günlerinde omuz vermiş bir can dostlarının desteği ile 16 Ekim 2002'de "Armada Alışveriş Merkezi"nde yeniden açtı.
Belki artık "Arjantin" yoktu ama yepyeni bir kuşağa, başka bir yerde aynısını yiyemeyecekleri sosis tavaları, Tanas Usta'dan, Bekir Usta'ya uzanan efsane Piknik sandviçlerini tattırmaya başlamışlardı.
Yanlarında kocaman çocukları ile gelenler, nasıl eşleriyle Piknik'te tanıştıklarını anlatırlarken, bir yandan da genel zabıta kontrollerinde Piknik'in ta kendisinin "Piknik" yazan küşadını gösteriyorlardı. Kırk yıl sonra Amerika'dan yolu Türkiye'ye düşmüş eski müşterilerine Tanas Usta'nın "Pudinga"sını hazırlıyorlardı.
Piknik elbette Paris'in Kırmızı Değirmeni Moulin Rouge gibi sanatçıları, politikacıları ağırlayan bir gösteri merkezi değildi ama kendi konusunda Moulin Rouge gibi, bir başkentin, bir dönemin simgesiydi.
Ve bir başkent, elinden geldiğince simgelerini korumalıydı.
** ** ** Ama koruyamadı.
Bir A.V.M. mekanı değildi Piknik ve Reşat Amca, 2006'nın Aralık ayında Armada’daki yerlerini kapatmak zorunda kaldı. Bir sene sonra kızı Gülen’le birlikte Gazi Osman Paşa’da Piknik’i, oda kadar küçük bir mekanda yeniden açabildi.
Ne yazık ki burada da dayanamadı ve Piknik, sonsuza kadar elveda diyerek, Karpiç’in, Gar Gazinosu’nun, Süreyya’nın, Sandviç’in, Tuna’nın, Özen’in, Kutlu’nun, Golf Kulübü’nün, Restoran Cevat’ın, Bekir Lokantası’nın yanına gitti.
** ** **
VEDA
4 Haziran 2011 günü, Ankara'nın eski Piknik Durağı’nın karşısında, Atatürk Bulvarı boyunca kestane ağaçlarının üzerinde toplanan, insanların altından koşarak geçebildiği, cıvıltıları Sıhhiye’den, Bakanlıklar’dan bile duyulabilen, ama bir kış ikindisi, uzaklara uçup giden serçeleri geri gelmişti.
Reşat Önat ile birlikte Piknik'e gideceklerdi.
2006'da, Armada AVM'deki Piknik kapanırken bir yazı yazmıştı Reşat Önat:
** ** **
Ve o serçelerin geri geldiği 2011 Haziran'ında, bir yazı daha yazılacaktı:
** ** **
Böyle noktalayabilir miyiz artık, gelecek kuşaklara mutlaka aktarılması gereken Piknik yazısını; uğurlarken Bay Piknik'i, bir masumiyet kuşağının son kuşlarından Reşat Önat’ı?
Bir damla damlamıştı, 15 Kasım 1953'de; ilk nar suyu sıkılırken Piknik'te.
Nar lekesi asla çıkmaz.
Reşat Önat’ın ektiği tohumlar elbette yeniden filizlenir ve bu efsanenin çocukları, Piknik sevdalılarını - aynı duygularla, aynı özlemle bir araya getirir…
düş hekimi yalçın ergir http://www.ergir.com
|
