"Bu arabalarla okula gidilebilir"

Üniversitelilerin yaptığı, güneş enerjisiyle çalışan otomobillerin yarışı Formula G'nin ilk etabı bugün koşulacak. TÜBİTAK'tan Raşit Gürdilek: "Arabalar düz yolda saatte 70-80 km. yapıyor. Yani kampüse giderken kullanılabilir"

BANU ŞEN


Biraz "Jetgiller"in o sevimli uçan arabalarını biraz da filmlerde gördüğümüz uzay araçlarını andırıyorlar. Pistte hiç ses çıkarmadan turlayan bu araçlar Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Formula G'ye katılacak güneş arabaları...
TÜBİTAK'ın bu yıl ikincisini düzenlediği Formula G Yarışları'nın ilk etabı bugün ve yarın İzmir Pınarbaşı Yarış Pisti'nde gerçekleştirilecek. Türkiye Kupası ise 22 Temmuz'da İstanbul Park Pisti'nde.
28 üniversiteden 37 takımın katılacağı yarışların çekişmeli geçeceği, günler önce başlayan hazırlıklardan belli! Takımlar Pınarbaşı'nda kendilerine ayrılan bölgede kamp kurmaya, antrenman yapmaya hafta başında başladı. TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri Müdürü Raşit Gürdilek, alternatif enerji kaynaklarının kullanımına yönelik teknolojilerin Türkiye'de üretilmesinde gençlerin aktif rol oynamasını teşvik etmek ve güneş enerjisine ilgi çekmek amaçlı yarışları ve otomobilleri anlatıyor...

Üniversiteli öğrenciler güneş arabalarını geçen yıl ilk kez ürettiler. Sonuç nasıldı?
Olumlu olacağından hiç kuşkumuz yoktu. Gençlerimiz takım halinde çalışmayı çok iyi başardı. Makine, fizik, elektrik mühendisliğinin yanı sıra işletme, malzeme ve ekonomi bilgileri de gerektiren bir proje yaptıkları. Her bölümden öğrenciler takım halinde çalışıyor. Projeyi geliştirdiler, tasarımını yaptılar, sanayicilerden destek istediler. Gençlerimiz tüm sınavlardan geçtiler. Bizi gururlandırdılar. Yarışlar geçen yıl 30 Ağustos'ta ilk kez yapıldı. 16 takım katıldı. Bu araçlar renkli bir görünüme sahip, ilgi çekiyor. Basit bir yapıları varmış gibi görünse de teknolojileri yüksek.

Araçlarda kullanılan teknolojiyi biraz anlatır mısınız?
Üzerlerinde görülen ince karelerin her biri güneş hücresi pili. İncecik görünseler de büyük teknolojiye sahipler. Güneşten gelen sonsuz enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürüyor... Bu enerji de aküde depolanıyor. Geçen yıl gördük; kimi gazı sonuna kadar kullanıyor, enerjisi çabuk tükeniyor. Kimi de idareli kullanıyor yarışı birinci, ikinci tamamlıyor. Geçen yıl bir ilkti. Herkes hatasını gördü. Aksayan noktalarla ilgili tedbir aldı. Bu yıl daha hızlı, daha renkli bir yarış olacağını tahmin ediyoruz.

Konuştuğum yarışçılar "En hızlı giden değil, enerjiyi en iyi kullanan birinci olur" dediler.
Bu yarışta enerjiyi doğru kullanmak önemli. Araçlar 2,2 kilometrelik pistte 30 tur üzerinden yarışacak. Toplam süre iki saat. Bu süre içinde enerjisini doğru kullanıp yarışı tamamlayanlar derecelendirilecek. Geçen yıl ortalama hız 40 kilometreye yakındı. Bu yıl ortalama 45-50 kilometreye çıkabilir diye düşünüyoruz. Tüm dünyada bu araçlar düz yollar için yapılmış. En iyi performansı uzun yolda gösteriyorlar. Ama ülkemizde henüz böyle yol yok. Onun için pist yarışında karar kıldık.

"En ucuz araba 15 bin YTL"

İleride günlük hayatta da güneş arabalarını görebiliriz belki...
Düz yolda 70-80 kilometre hız yapıyorlar. Yani normal bir aracın hızına sahipler. Projeyi gerçekleştiren gençler kampüsten eve, evden kampüse giderken kullanabilir. Rekreasyon alanları, oteller, motorlu trafiğe kapalı bölgelerde de çok rahat kullanılabilir. Büyükada'yı düşünün. Orada kullanılsa insanlar bayılır...

Bir aracın maliyeti ne kadar? TÜBİTAK takımlara destek sağlıyor mu?
Aracın maliyetini 15 bin YTL'ye çıkaran da var, 90-100 bin YTL'ye çıkaran da. Geçen yıl TÜBİTAK takımlara 10'ar bin dolar destek verdi. Organizasyon da dahil olmak üzere 250 bin YTL'lik yarış giderlerini karşıladı. Bu sene organizasyon desteğini 300 bin YTL'ye çıkardı. İkinci kez katılanlara 4 bin YTL, ilk kez katılanlara da 8 bin YTL destek sağladı. Yarışın güzelliği sadece büyük üniversitelerden değil, ülkenin her şehrinden katılım olması. Kocaeli'nde Zonguldak'a, hatta Kıbrıs'a kadar katılım var. Önümüzdeki yıllarda bunu uluslararası bir hale getireceğiz.

"Maksimum hızı yapacağım"

Bu yıl yarışlarda ilk kez bir kadın pilot da piste çıkacak. İstanbul Teknik Üniversitesi ekibinden Şirin Didem Sofuoğlu, Fizik Mühendisliği öğrencisi. Dört ay önce ekibe dahil olmuş. "Bu benim ilk yarışım olacak" diyor. "Ekibimiz 35 kişi, iki araçla katılıyoruz. Ekibin pilotuyum. Günlük hayatta hızlı araba kullanmayı seviyorum. Ancak bu aracı kullanmak çok daha zevkli. Geçen yıl yarıştaki araçların hız ortalaması düşüktü. Enerjiyi en iyi kullanıp maksimum hızı yapacağım."