http://www.ergir.com/saatli/zamani_duslemek.htm  yazisina bir yanit:

Bu yazi bir “an”da beni yillar oncesine, ilk defa lisedeyken Einstein hakkindaki kitaplari hayranlik icinde okumaya basladigim “an”lara ve arkasindan bir “an”da universitede mezun olmak uzereyken aldigim modern fizik dersinde Lorentz Transformasyon denklemlerini buyuk bir stres altinda sinavda cozmeye calistigim “an”lara goturdu.

Sonra da 1970’lerde seyrettigim “2001 Uzay Yolu Macerasi“ filminin en son kisminda zamanla ilgili anlatilmaya calisilan ancak cok kucuk oldugum icin cok garibime gitmis olan sahneleri hatirladim. Dediginiz gibi, zaman anlara bolunmus halde aklimin icindeydi ve sayenizde bir uctan bir uca yolculuk ettim. Bu yolculuklar icin de tesekkur ederim. Eger izin verirseniz ve ukalalik olarak kabul etmezseniz bir iki sey daha yazmak istiyorum.

Rolativite Teorisi zamanin akis hizini icinde bulundugunuz referans sistemine baglar ve baska sistemlerdeki akis hizlari, sistemlerin birbirlerine olan goreceli hizlarina bagli olarak suner veya ceker. Yani: Uzay geminiz ile isigin hizina yakin bir suratle birkac dakika yol alip geriye dunyaya dondugunuzde, ne yazik ki dunyada birkac yuzyil gecmis olacak! Ne yazik ki diyorum cunku genelde insanlar sevdiklerinin ve alistiklarinin yok oldugu bilmedigi bir zamana ve ortama geri donmek istemeyecektir. Kisacasi zamanda yolculuk mumkun olacak ama geriye donussuz oldugundan pek arzulanan bir yolculuk cesidi olmayacak.

Diger bir husus ise Hisenberg Belirsizlik Prensibi. Ne kadar kucuk bir zaman diliminde bir nesnenin yerini ve hizin tespit etmeye calisirsaniz nesnenin yeri ve hizi o kadar belirsizlesmeye baslar. Meali : bir atomun elektronunun yorungesinde tam nerede oldugunu bulmak realitede imkansizdir. Cunku onu tespit etmenin yolu uzerine bir foton gondermekten gecer. Oysa foton bir enerjiye sahip oldugundan bu enerji, yer ve hiz tespiti aninda elektronun bambaska bir hizla bir yere gitmesine neden olur. Elektronlar gercekte varlar ama yerleri her zaman bir istatistiksel olasilik ile ifade edilebiliyor. Ne kadar kisa bir an icinde yakalamaya calisirsaniz o kadar yeri belirsizlesmekte. Bu da kuantum fiziginde en cok bas agritan dilemmalardan biri olmus eve Tanri’nin evreni yaratirken zar atip atmadigi tartismalari felsefeye duskun fizikcelere cok uzun sure sohbet konusu olmustur.

Kucuk bir husus daha sanirim metinde “foton” kelimesini parcacik anlaminda kullanmissiniz. Oysa foton hem parcacik hem de dalga ozelligine sahip en kucuk isik varligi anlamindadir. Vaktiniz oldugunda su linkten Hawking in guzel anlatimlarini bulacaksiniz. http://www.geocities.com/drhalukmergen/ZAR.htm

Cok sevgiler

Cenap DEMIR

** ** **